Nederland draait op arbeidsmigranten. Of we het nu hebben over de kassen in het Westland, de distributiecentra langs de A2 of de bouwplaatsen in de Randstad – zonder hen stokt de boel. Maar terwijl hun arbeid als onmisbaar wordt beschouwd, blijft hun huisvesting een ondergeschoven kindje. De verhalen van mensen die met acht man in een omgebouwde schuur wonen of een veel te hoge huur betalen voor een gedeelde kamer, zijn inmiddels al te vaak verteld. Toch verandert er weinig. Waarom niet?
Marktwerking of morele plicht?
Werkgevers en uitzendbureaus wijzen naar de woningmarkt: er zijn te weinig huizen. Gemeenten schuiven de bal terug naar werkgevers: zorg zelf maar voor fatsoenlijke huisvesting. En de overheid? Die aarzelt tussen strengere regels en de angst bedrijven af te schrikken. Ondertussen blijft de situatie voor veel arbeidsmigranten ronduit schrijnend. Zij worden vaak afhankelijk gehouden van hun werkgever voor huisvesting, met als gevolg dat klagen over misstanden hun baan – en dak boven het hoofd – in gevaar brengt.
De huisvestingparadox
De ironie is dat veel gemeenten liever geen grootschalige huisvesting voor arbeidsmigranten faciliteren. Angst voor overlast, druk op voorzieningen en weerstand uit de buurt maken het een politiek gevoelig dossier. Het gevolg? De migranten verdwijnen naar de rafelranden van de samenleving: illegale pensions, overvolle vakantieparken of tijdelijke woningen zonder enig perspectief op verbetering.
Tijd voor een radicale aanpak
Willen we echt iets veranderen, dan moet de huisvesting van arbeidsmigranten structureel worden meegenomen in het woonbeleid. Een paar prikkelende voorstellen:
- Werkgeversverplichting – Bedrijven die arbeidsmigranten in dienst nemen, moeten zorgen voor gecertificeerde, fatsoenlijke huisvesting. Geen oude stacaravans of doorgewoonde pensions, maar moderne woonvoorzieningen met privacy en basiscomfort.
- Onafhankelijke woonrechtgarantie – Huisvesting mag nooit een pressiemiddel zijn. Arbeidsmigranten moeten vrij kunnen kiezen waar ze wonen en een melding kunnen doen bij misstanden zonder represailles te vrezen.
- Verplichte gemeentelijke planning – Gemeenten moeten een percentage van hun nieuwbouw reserveren voor arbeidsmigranten, zodat ze niet langer weggestopt worden in schimmige woonconstructies.
- Europese normering – In Europees verband kunnen bindende richtlijnen worden opgesteld, zodat arbeidsmigranten niet langer speelballen zijn van de nationale politiek.
Weg met de schijnheiligheid
Zolang we blij zijn met goedkope arbeid, maar wegkijken als het gaat om de woonomstandigheden, zijn we medeplichtig aan misstanden. Het is tijd om eerlijk te zijn: Nederland heeft arbeidsmigranten nodig. Dan moeten we ook de consequenties dragen en hen een fatsoenlijke plek bieden om te wonen. Geen pappen en nathouden meer, maar een serieuze, structurele aanpak.
Want zeg nou zelf: zouden wij zelf onder deze omstandigheden willen wonen?
